Το κάστρο του Εδιμβούργου
H πόλη και η ιστορία του Εδιμβούργου έχουν χτιστεί γύρω από το επιβλητικό του κάστρο.
Καθώς προσεγγίζεις το κέντρο της πόλης, αυτό ξεπροβάλλει εδώ και εκεί.
Αρκεί να μην είναι τυλιγμένο σε εκείνη τη μυστηριακή ομίχλη.
Αν θέλεις, μπορείς να ακούσεις τη συνέχεια. O χρόνος αφήγησης είναι 14 λεπτά και 45 δευτερόλεπτα.
Αλλιώς συνεχίζεις την ανάγνωση…
Το κάστρο χτίστηκε το 1103 μ.Χ. επάνω στον βράχο που ονομάζεται Castle Rock, ο οποίος ήταν κάποτε ηφαίστειο. Αν και δεν έχει καμία σχέση με το Castle Rock, την πατρίδα των Lannister στο Game of Thrones, βγάζει αυτή την τραχιά αίσθηση που βγάζουν τα κάστρα επάνω στον βράχο.
Απ’ έξω φαίνεται σαν ένα μεσαιωνικό κάστρο, αλλά αν το κοιτάξεις προσεκτικά βλέπεις αρχιτεκτονικές προσθήκες από διαφορετικούς αιώνες.
Το κάστρο που βλέπουμε σήμερα δεν χτίστηκε με τη μια. Πολλές φορές καταστράφηκε, επιδιορθώθηκε και ενισχύθηκε για να αντέχει τις επιθέσεις. Ανάλογα με την εποχή, τις ανάγκες και τις μόδες αποκτούσε προσθήκες. Κάποτε ήταν το κέντρο της βασιλικής εξουσίας, σήμερα είναι μουσείο, στρατιωτική βάση και έχει μέχρι και νεκροταφείο για στρατιωτικά σκυλάκια.
Το κάστρο αυτό έχει δεχθεί τις περισσότερες πολιορκίες στην Ευρώπη, ίσως και στον κόσμο. Φαντάσου πόσους έχει δει να σκαρφαλώνουν στα βράχια του και να ψάχνουν μυστικά περάσματα για να μπουν.
Οι πολιορκίες που έζησε ήταν 26. Η πιο γρήγορη από αυτές κράτησε μόλις 30 λεπτά. Οι εισβολείς ανατίναξαν την πόρτα και μπήκαν.
Μια άλλη φορά, κάποιοι πολιορκητές σκέφτηκαν να πάρουν το κάστρο με σκάλα. Έφτασαν εκεί, αλλά είδαν ότι η σκάλα δεν φτάνει από τα βράχια μέχρι την κορυφή των τειχών. Φαντάσου τους νύχτα στα βράχια να προσπαθούν να την τοποθετήσουν, μέχρι να διαπιστώσουν ότι είχαν κάνει λάθος μετρήσεις. Επειδή ήταν γκάφα της ιστορίας, δεν θα εκθέσω ποιοί ήταν. Άλλωστε δεν θα τους ξέρατε κιόλας.
Άσχετη πληροφορία | Η πιο μεγάλη χρονικά πολιορκία ήταν αυτή του Ηρακλείου από τους Οθωμανούς. Κράτησε 21 χρόνια.
Esplanade – Military Tattoo
Η εξωτερική αυλή ονομάζεται Esplanade και προσφέρει θέα στην πόλη. Εδώ που σήμερα απολαμβάνεις τη θέα σου γινόταν κάποτε εκτελέσεις.
Από αυτό το σημείο φαίνεται πολύ καθαρά το Arthur’s seat, το ρολόι του ξενοδοχείου Balmoral, ο τρούλος της Camera Obscura (το ψηλό λευκό κτίριο με τον γκρι τρούλο), το Scott monument, αλλά και το καινούριο εμπορικό κέντρο με την κορυφή που μοιάζει με παγωτό λες και μόλις βγήκε από την παγωτομηχανή, το St James Quarter.
Κάθε καλοκαίρι τον Αύγουστο, την περίοδο του διάσημου φεστιβάλ του Εδιμβούργου η αυλή κλείνει, κερκίδες στήνονται, εισιτήρια κόβονται και γίνεται το Military Tattoo. Η εκδήλωση αυτή έχει στρατιωτική παρέλαση, γκάιντες, κιλτ, σκωτσέζικους χορούς και αποστολές από τις χώρες της κοινοπολιτείας.
Πληροφορία | Κοινοπολιτεία είναι η ένωση 56 πρώην αποικιών της Βρετανίας όπως η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Νότια Αφρική και η Ινδία. Είναι οικονομικά και πολιτικά ανεξάρτητες, αλλά θεωρούνται κάτω από τη Βρετανική Μοναρχία.
Η τάφρος
Σήμερα το κάστρο περιβάλλεται από κήπους που είναι ό,τι πρέπει για να μαζεύεις ήλιο τις ημέρες της Σκωτίας με λαμπερό ουρανό. Δεν ήταν όμως πάντα έτσι.
Στη θέση των κήπων, ήταν κάποτε η τάφρος Νor’Loch για να το προστατεύει.
Στα γκαέλικα, τη σκωτσέζικη γλώσσα που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα όσο ανεβαίνεις βορειότερα στη Σκωτία, loch σημαίνει λίμνη (όπως η γνωστή Loch-ness) και nor σημαίνει north, δηλαδή βόρεια.
Η τάφρος λοιπόν γύρω από το κάστρο λεγόταν βόρεια λίμνη. Μάλλον όμως δεν ήταν τόσο λίμνη, όσο μια βρωμερή και δυσώδης λεκάνη νερού, όπου μαζευόταν λήμματα, ψοφίμια και άλλα …
Μάγισσες
Στην τάφρο τα χρόνια του μεσαίωνα, δοκίμαζαν τις γυναίκες που είχαν κατηγορηθεί για μαγεία. Η διαδικασία ήταν γνωστή ως Ducking of Witch. Τις πετούσαν μέσα για να δουν αν θα πνιγούν.
Αν πνιγόταν, αυτό σήμαινε ότι ήταν αθώες, γιατί αν ήταν πραγματικά μάγισσες θα είχαν σωθεί. Αν όμως επιζούσαν, αυτό σήμαινε ότι όντως πράγματι μάγισσες. Τότε τις έβγαζαν έξω και τις έκαιγαν.
Μπορείτε να φανταστείτε όταν έγινε η αποξήρανση της λίμνης τι βρέθηκε μέσα.
Η είσοδος του κάστρου
Την πύλη του κάστρου τη φρουρούν δύο ήρωες της Σκωτίας. Ο William Wallace από το Braveheart και ο όχι τόσο γνωστός σε εμάς Robert the Bruce. Ο Robert the Bruce που σήμερα το φυλάει, κάποτε το κατέστρεψε προκειμένου να μην πέσει στα χέρια των Άγγλων. Εκείνοι όμως κατέλαβαν τελικά τον βράχο και το ξαναέχτισαν.
Για να μπεις μέσα στο κάστρο, περπατάς τη γέφυρα που περνάει επάνω από το χαντάκι που το διατρέχει, χαιρετάς τους ήρωες, αφήνεις τις σιδερένιες πόρτες που είναι ανοιχτές και διαβαίνεις την πύλη Portcullis gate.
Portcullis ονομάζονται αυτές οι σιδερένιες πόρτες με τις λόγχες που κατεβαίνουν φράσσοντας την είσοδο των κάστρων.
Μπαίνοντας μέσα είναι σαν μικρό χωριό. Κτίρια σηκώνονται κατευθείαν επάνω στον ηφαιστειακό βράχο και σκάλες σε οδηγούν ψηλότερα.
Οι Lang stairs έχουν 70 σκαλοπάτια, ήταν αυτές που ανέβαιναν στην κορυφή του λόφου και τις χρησιμοποιούσαν για τη μεταφορά του εξοπλισμού.
Από τις πολεμίστρες του, που έχουν ακόμη κανόνια που στοχεύουν, κοιτάς αυτήν την πόλη που την περπατάς κοιτώντας πάντα προς το κάστρο. Τώρα όμως έχεις αλλάξει θέση.
Βασιλικά κοσμήματα
Σήμερα στο κάστρο φυλάσσονται τα Βασιλικά Κοσμήματα. Ονομάζονται Honours of Scotland και είναι τα πιο παλιά κοσμήματα του στέμματος της Βρετανίας. Πρόκειται για μια κορώνα, ένα σκήπτρο και ένα ξίφος, τα οποία είχαν χαρίσει Καθολικοί Πάπες στους Σκωτσέζους μονάρχες.
Με αυτά είχε γίνει η στέψη της Mary Queen of Scots. Το πώς χρησιμοποιήθηκαν ακριβώς είναι λίγο σχετικό, γιατί η Mary ήταν 6 ημερών όταν έγινε βασίλισσα και 9 μηνών όταν στέφθηκε.
Η φωτογράφηση δεν επιτρέπεται, αν θέλεις να τα δεις μπορείς να τα δεις εδώ.
Stone of Destiny
Μέχρι πρόσφατα στο κάστρο του Εδιμβούργου βρισκόταν και το Stone of Destiny, ένα ιερό σύμβολο για τους Σκωτσέζους που χρησιμοποιούνταν σε τελετές ενθρόνισης. Μη φανταστείς κάτι εντυπωσιακό, είναι πραγματικά μια πέτρα όπως λέει και το όνομα της. Μια μπεζ αμμόπετρα που τη φωνάζουν και Stone of Scone, το οποίο διαβάζεται σκουν και όχι σκόουν. Το Scone ήταν το μέρος που γινόταν κάποτε οι ενθρονίσεις και βρίσκεται κοντά στην πόλη Perth. Στο Perth μετακόμισε και η πέτρα από το 2024 σε δικό της μουσείο.
Η πέτρα χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά το 1249. 50 χρόνια μετά, την πήραν οι Άγγλοι ως λάφυρο της νίκης τους εναντίον των Σκωτσέζων. Έμεινε για 700 χρόνια στρογγυλοκαθισμένη στο Westminster Abbey στο Λονδίνο, κάτω από τον αγγλικό θρόνο, δίνοντας συμβολικό μήνυμα. Ήταν εκεί σε κάθε ενθρόνιση Άγγλου βασιλιά. Σκωτσέζοι βασιλιάδες κάθισαν επάνω της μόνο όταν έτυχε να βασιλέψουν ταυτόχρονα και στην Αγγλία και την Σκωτία.
Την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου πολέμου την έκρυψαν για να γλιτώσει τις επιθέσεις. Ελάχιστοι γνώριζαν την κρυψώνα. Και επειδή ήταν και πόλεμος και υπήρχε ο φόβος να σκοτωθούν όλοι όσοι ήξεραν το μυστικό, η κρυφή τοποθεσία είχε ταχυδρομηθεί στον πρωθυπουργό του Καναδά. Η πέτρα επέστρεψε κάτω από τον θρόνο μετά το τέλος του πολέμου.
Μέχρι το 1950 που η πέτρα εξαφανίστηκε. Την έκλεψαν 4 Σκωτσέζοι φοιτητές και την παρέδωσαν στην Σκωτία. Στη διαδικασία τους έσπασε κιόλας. Η πέτρα ξαναγύρισε τελικά στο Westminster Abbey, αλλά έτσι ξεκίνησαν οι συζητήσεις για τη μόνιμη επιστροφή της στη Σκωτία.
Το 1996, 700 χρόνια μετά, η πέτρα επέστρεψε στην πατρίδα της. Ξαναέφυγε από την θέση της μόνο για λίγο, το 2022 για τη στέψη του Καρόλου.
Mary Queen of Scots
Η ιστορία της Μαίρης πολύ-πολύ συνοπτικά…
Η Mary έγινε βασίλισσα όταν ήταν 6 ημερών. Πήγε στην Γαλλία, ενώ στη Σκωτία κυβερνούσε η μαμά της. Εκεί παντρεύτηκε το γιο του βασιλιά της Γαλλίας και της Αικατερίνης των Μεδίκων. Όταν εκείνος πέθανε, επέστρεψε στη Σκωτία και έγινε βασίλισσα. Παντρεύτηκε ξανά, τον Λόρδο Darnley. Εκείνος σκότωσε μπροστά της τον γραμματέα της Rizzio από ζήλια, ενώ η Mary ήταν έγκυος. Στη συνέχεια κάποιοι τον δολοφόνησαν. Οι υποψίες έπεσαν στη Mary. Δεν την ήθελαν και πολύ γιατί ήταν καθολική, ενώ η Σκωτία είχε προτεσταντικό προσανατολισμό. Η Mary παραιτήθηκε από τον θρόνο και άφησε πίσω τον γιό της να γίνει ο βασιλιάς. O Jacob VI ήταν τότε ενός έτους. Εκείνη έφυγε στην Αγγλία στην ξαδέρφη της Ελισάβετ Α. Εκεί κατηγορήθηκε ότι δολοπλοκούσε εναντίον της βασίλισσας και αποκεφαλίστηκε. Όταν πέθανε και η Ελισάβετ χωρίς κληρονόμους, ο Jacob VI, ήταν 36 χρονών και έγινε ο πρώτος βασιλιάς και για την Αγγλία και τη Σκωτία. Έτσι στην Σκωτία ήταν ο Jacob VI αλλά στην Αγγλία Jacob I. Από το όνομα αυτό και τους συνονόματους απογόνους προέκυψε η λέξη Jacobites. Jacobites ονομαζόταν οι Σκωτσέζοι που μαχόντουσαν για την Ανεξαρτησία της Σκωτίας από την Αγγλία. Δεν ήθελαν απλά να γίνουν ανεξάρτητοι, ήθελαν να φύγουν από την καταπίεση των Άγγλων. Η 5η τους επανάσταση έληξε με τη μάχη του Culloden.
Περπατώντας μέσα στο κάστρο
Μέσα στο κάστρο περιπλανιέσαι σε ανηφορικά στενάκια, περνάς από το Great Hall, τη μεγάλη γοτθική αίθουσα με το μεγάλο τζάκι και ξύλινο ταβάνι. Η αίθουσα αυτή έχει υπάρξει χώρος δεξιώσεων, αλλά και στρατηγείο.
Αν και η Mary Queen of Scots προτιμούσε να μένει στο παλάτι Holyrood, στο κάστρο γέννησε το γιο της. Το δωμάτιο της γέννας είναι ένα μικρούτσικο δωμάτιο που με το ζόρι το βλέπεις από το πορτάκι.
Το εκκλησάκι St Margaret’s είναι μικρό με βιτρό. Χτίστηκε μαζί με το αρχικό κάστρο τιμώντας τη μητέρα του βασιλιά η οποία έγινε Αγία. Αυτό είναι το παλαιότερο κτίσμα όχι μόνο του κάστρου, αλλά και ολόκληρης της πόλης.
Από έξω του υπάρχει ένα μεγάλο κανόνι το οποίο ονομάζεται Mons Meg, από την βέλγικη πόλη που φτιάχτηκε, τη Mons. Το Mons Meg ήταν η τελευταία λέξη της τεχνολογίας και όπλο μεγάλων καταστροφών, μόνο που ήταν βαρύ και δύσκολο στη μετακίνηση. Φαντάσου να κατέβει από το κάστρο και να πάει στο χώρο της μάχης.
Κάθε μεσημέρι στη 1 από το κάστρο ακούγεται ένας κανονιοβολισμός. Το κανόνι αυτό είναι γνωστό ως 1 o clock gun. Η κανονιά πέφτει από το 1831, εκτός από Κυριακές, Χριστούγεννα και Μεγάλη Παρασκευή. Ο αρχικός της σκοπός ήταν να δίνει την ώρα στα πλοία για να συγχρονίζουν τα ρολόγια τους. Επειδή ο χρόνος που κάνει, μέχρι να ταξιδέψει ο ήχος στο λιμάνι του Leith είναι περίπου 10 δευτερόλεπτα, έβαλαν και ένα δεύτερο σύστημα στο Calton Hill, επάνω στο μνημείο Nelson Monument, το time ball.
Μια μπάλα η οποία ακριβώς στη 1 σηκώνεται και ξαναπέφτει.
Τελειώνοντας τη βόλτα, είσαι έτοιμος να κατηφορίσεις από τον βράχο και να βρεθείς στην καρδιά της παλιάς πόλης. Μπορείς να φύγεις από το Castle Wynd North και να βγεις στην Grassmarket ή να πάρεις τον δρόμο Royal Mile και να περπατήσεις μια ευθεία μέχρι το παλάτι του Holyrood κάνοντας συνεχώς παρακάμψεις δεξιά και αριστερά σε στενάκια, σκαλάκια και καμπύλους δρόμους.
Πριν βγεις στη Royal Mile αριστερά στην έξοδο του κάστρου θα βρεις το the witches well. Μια πηγή αφιερωμένη σε όλες εκείνες τις γυναίκες που κάηκαν κάποτε στην αυλή του κάστρου με την κατηγορία της μαγείας.
Πριν όμως κατηφορίσουμε τη Royal Mile, λέω για την επόμενη φορά λέω να κάτσουμε για λίγο εδώ στην αυλή και να μιλήσουμε για όλα εκείνα τα στοιχεία που συνθέτουν τη γοητεία του Εδιμβούργου και της Σκωτίας.
Υ.Γ. Αν ο χρόνος που θα αφιερώσεις στο κάστρο είναι περιορισμένος σου συστήνω, πριν την επίσκεψη σου να έχεις διαβάσει λίγα πράγματα για να ξέρεις τι περιμένεις να δεις ή τι θέλεις να δεις.
