Γνωρίζοντας τους προσκόπους

Oι πρόσκοποι στο μυαλό μου ήταν κάτι μεγαλοπαιδάκια με κοντά παντελονάκια.
Η εικόνα που είχα ήταν από τον επιτάφιο, δεν ήξερα και κανέναν πρόσκοπο από κοντά.
Και μετά γνώρισα τον Βασίλη από τη Θεσσαλονίκη, η οποία από ότι φαίνεται εκείνα τα χρόνια τα δικά μας, είχε μεγάλη παράδοση στον προσκοπισμό.
Πρόσκοπος ο Βασίλης για 18 ενεργά χρόνια αλλά κάποτε πρόσκοπος για πάντα πρόσκοπος.

◈ Παλιός πρόσκοπος

Έτσι γνώρισα λοιπόν από κοντά έναν πρόσκοπο.
Άκουσα πολλές αγαπημένες αναμνήσεις από παιχνίδια και εκδρομές αλλά κυρίως είδα στην πράξη την υπευθυνότητα και τις αξίες που ένα παιδί μπορεί να αναπτύξει και να κρατήσει για μια ζωή. Ο Βασίλης είχε από πάντα μια τάξη, μια οργάνωση και μια πρακτική ετοιμότητα. Διέθετε, από τότε που ήταν πολύ μικρά τα παιδιά μας, μεγάλη χαλαρότητα και ακόμη μεγαλύτερη όρεξη να τα πάρει στη φύση, να τρέξει και να εξερευνήσει. Είχε επίσης μεγάλη ευρηματικότητα στο να σκαρφιστεί παιχνίδια.

Μικρή δεν θα ενθουσιαζόμουν με την ιδέα, ρωτήστε και τον μπαμπά μου που με πήγαινε πεζοπορία στις Μαδάρες τι τράβαγε σε γκρίνια. Όταν όμως ήρθε η ώρα της Μυρτώς, διαλέξαμε ένα προσκοπικό σύστημα που βρισκόταν σε ένα πολύ ωραίο δενδρόφυτο χώρο και τη στείλαμε.
Δεν θα ταίριαζε σε εμένα αλλά που ξέρεις μπορεί να κάνει σε εκείνη, σκέφτηκα.
Αν μη τι άλλο θα πήγαινε βόλτα σε ένα ωραίο μέρος μια φορά την εβδομάδα.
Τελικά της έκατσε κουτί.

◈ Νέος πρόσκοπος

Γύριζε σκονισμένο, ιδρωμένο, ταλαιπωρημένο με κόκκινα μαγουλάκια και ξαναπήγαινε.
Μια χρονιά δεν προλάβαινε ολόκληρη την προσκοπική συνάντηση αλλά δεν το έβαζε κάτω. Έφτανε καθυστερημένη και τους έψαχνε στα δέντρα.

Μετά ήρθε η πρώτη βόλτα
Το μήνυμα έλεγε να είναι έτοιμο το παιδί στις 9 με ένα εισιτήριο λεωφορείου στο χέρι.
Τι εισιτήριο στο χέρι το δεκάχρονο? Kαι ποιος θα την προσέχει, τα 15χρονα?
Όχι είπε ο παλαίμαχος πρόσκοπος θα είναι φοιτητές. Θυμήθηκα τον εαυτό μου φοιτήτρια, δεν καθησυχάστηκα και πολύ.
Το παιδί πήγε, καλά γύρισε, γνώρισε και τα λεωφορεία.

Μετά ήρθε η πρώτη εκδρομή
Είδα το σακίδιο, είδα και το παιδί…το σακίδιο πιο μεγάλο από το παιδί.
Είδα τα βρακιά, είπα λίγα είναι.
Είδα τις αλλαξιές τα ίδια…
Και τελικά ο παλαίμαχος πρόσκοπος και το λυκοπουλάκι με έβγαλαν από το δωμάτιο
(τα προσκοπάκια μέχρι την πέμπτη δημοτικού ονομάζονται λυκόπουλα και φοράνε κίτρινο πουκάμισο)

Πώς δεν ήξερα? …όταν ήρθαν οι φωτογραφίες χωρίς μπουφάν στα χιόνια… ήξερα 🙂
Αλλά δεν αρρώστησε και τίποτα δεν έπαθε και ας παίρνω πίσω το Μόγλη κάθε φορά που γυρίζει.
Καταγρατζουνισμένα πόδια, ξερό από την κούραση και την αϋπνία, λάσπες και χώματα.

(Σύστημα ονομάζεται η προσκοπική ομάδα μιας περιοχής η οποία αποτελείται από την αγέλη των Λυκοπούλων, την Ομάδα των Προσκόπων και την Κοινότητα των Ανιχνευτών)
Οι ιστορίες που έφερνε πίσω ήταν τύπου περπατούσα ώρα, έβαλα τα κλάματα από την κούραση αλλά… ήταν ωραία.
– Μαγείρεψα δεν βγήκε και καλό αλλά … έπρεπε να το φάω γιατί το είχα φτιάξει.
– Ήταν χάλια το φαγητό αλλά …έπρεπε να το φάω γιατί μετά θα πεινούσα.
Πάντα μετά από κάθε εκδρομή το τότε κακόφαγο παιδί δοκίμαζε κάτι καινούριο.

Μετά ήρθε η καραντίνα
Δεν είχε και τόσο πλάκα αλλά οι πρόσκοποι έκαναν ότι μπορούσαν για λίγο on-line παρέα.
Με έπαιρνε τηλέφωνο το Παγώνι (οι ενήλικες πρόσκοποι έχουν ονόματα ζώων ή αστερισμών ταιριαστά με το χαρακτήρα τους) και μου έλεγε ευγενέστατα το γλυκό κορίτσι ‘Γειά σας! θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι το Σάββατο θα έχουμε δράση, να στήσει η Μυρτώ μια σκηνή στο σπίτι με ότι υλικά έχει. Μετά να στείλει μια φωτογραφία και αν θέλει να κοιμηθεί μέσα το βράδυ.’
[Τι έχουμε ζήσει…]

Μαζί ήρθε και το γυμνάσιο
Και τότε νομίζω ότι αναδύθηκαν τα πολλαπλά οφέλη του προσκοπισμού που καθόλου δεν είχα υπόψη μου και ήταν πολύ σημαντικά. Τα βρήκα πιο σημαντικά και από την ευγένεια, τις αρχές και το πνεύμα ‘περνάμε τις γριούλες απέναντι στο δρόμο’ (γνωστό κλισέ για εμάς τους απ’ έξω).
Έτσι λοιπόν είδα ότι:

1 ◈ Αποδεσμεύει τα παιδιά από τους στενούς κανόνες του σπιτιού σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον. Αυτό συμβαίνει λίγο πριν έρθει η πραγματική αποδέσμευση με το ‘Μαμά πάω πλατεία’ και το ‘Μαμά πάω Κηφισιά’ και ‘Μαμά πάω σε ένα πάρτι’.
Πάντα με προβλημάτιζε πώς τα παιδιά που δεν τα αφήνουμε ρούπι από τα μάτια μας, μέσα σε ένα, άντε δύο χρόνια, μεταλλάσσονται και αποκτούν ελευθερία κινήσεων παντελώς αναντίστοιχη με την μέχρι λίγο πριν εμπειρία τους.

2 ◈ Προσφέρει εναλλακτική εφηβική παρέα με κοινά βιώματα και στόχους, σε ένα οριοθετημένο πλαίσιο με ευθύνες, μη ανταγωνιστικό.

3 ◈ Προάγει το ομαδικό πνεύμα.

4 ◈ Το παιδί βρίσκει έναν δικό του χώρο να αυτενεργήσει. Κάτι που σε αυτή την ηλικία χρειάζεται και εμείς έχουμε γίνει λιγουλάκι φορτικοί τώρα τελευταία, ας το παραδεχτούμε.

5 ◈ Μαθαίνουν να τακτοποιούν. Δυστυχώς δεν μπορώ να σας εγγυηθώ ότι το συγκεκριμένο skill επιστρέφει και στο σπίτι. Απλά μαθαίνουν 🙂 και εσύ ξέρεις ότι τουλάχιστον ξέρουν.

6 ◈ Πλησιάζουν τη φύση, που μην ξεχνάμε κινδυνεύει.

7 ◈ Όπως ακριβώς και στο camping που ζεις κοντά στη φύση, σταματάς να ασχολείσαι με την εικόνα σου και τον εαυτό σου όλη την ώρα. Μερικές φορές ξεχνάς και με τι μοιάζεις.

8 ◈ Ζουν για λίγο χωρίς κινητό, ακόμη και στις εκδρομές. Δεν λύνει μόνιμα κανένα πρόβλημα αυτός ο περιορισμός, όμως προσφέρει στα σημερινά παιδιά την αναγκαστική ευκαιρία να δουν πώς είναι να ζουν και χωρίς μπλινγκ μπλινγκ όλη την ώρα. Ίσως τώρα να μην τους λέει και τόσα πολλά αλλά είμαι σίγουρη ότι στο μέλλον θα τους χρειαστεί. Εκεί που hot topic του next generation θα είναι το digital detox θα έχουν και μια ανάμνηση του πώς είναι αυτό και τι χρειάζεται για να το καταφέρεις. Ας μην ξεχνάμε τα παιδιά του σήμερα δεν θα έχουν εικόνες ζωής χωρίς κινητό, όπως είχαμε εμείς.

Τα παιδιά μας στην εφηβεία ζ ο ρ ί ζ ο ν τ α ι… άλλα ζορίζουν τους γύρω τους και άλλα ζορίζουν τους εαυτούς τους.
Όλα θέλουν να ανήκουν, πολλά δεν το βρίσκουν στο σχολείο όπως θα ήθελαν.
Τα παιδιά στην εφηβεία έχουν πεθάνει στα φροντιστήρια, πιέζονται (τα πιέζουμε), αγχώνονται και παράλληλα είναι ον λάιν όλη μέρα, τσατάρουν και κατά βάση ενημερώνονται από το τικ τοκ. Κάνουν συνέχεια λάικ και φόλοου όπου να ναι και κάθε ανφόλοου είναι μια μαχαιριά.
Τους επιβαλλόμαστε εκεί που ξέρουμε (μαθήματα) και εκεί που δεν ξέρουμε (ίντερνετ) είναι ελεύθερα.
Οι πρακτικές τους ευθύνες είναι ελάχιστες, τα δράματα τους μεγάλα και πολλά σούπα μούπες.
Πάνω κάτω αυτή είναι η εικόνα ή αυτή την εικόνα έχω εγώ συναντήσει μετά από πολύ μεγάλη ενασχόληση με το θέμα.
Στον προσκοπισμό λοιπόν είδα μια ομάδα, με στόχο. Μια ομάδα που έχει κατεύθυνση, ευθύνες και γενικώς δουλειές. Όλα αυτά είναι στοιχεία που κάνουν τα παιδιά να συνδέονται μεταξύ τους με έναν τρόπο διαφορετικό από ότι στην καθημερινότητα τους. Έναν τρόπο που μοιάζει με ομαδικό άθλημα με λιγότερο όμως ανταγωνιστικούς όρους. Στόχος δεν είναι η νίκη, στόχος είναι η αρμονική, συμπληρωματική λειτουργία μιας ομάδας.
Και μέσα στη νύχτα στις σκοπιές τους, όταν βλέπουν τα αστέρια ή όταν το ένα γέρνει στον ώμο του άλλου αποκαμωμένο, δημιουργούνται ισχυροί δεσμοί, μπορεί και για μια ζωή.

◈ Ποιοι είναι οι πρόσκοποι

Οι πρόσκοποι είναι μια ομάδα που συντηρείται και ανανεώνεται μέσα από την όρεξη των ίδιων των προσκόπων οι οποίοι μεγαλώνοντας συνεχίζουν και νιώθουν την ανάγκη να μεταφέρουν αφιλοκερδώς την αγάπη τους και τις εμπειρίες τους σε καινούργια μέλη.
Αυτό κρατάει ζωντανό τον προσκοπισμό 115 χρόνια τώρα.

Οι πρόσκοποι είναι η αγάπη των γονιών που είτε υπήρξαν οι ίδιοι πρόσκοποι, είτε γνώρισαν τον προσκοπισμό μέσα από τα παιδιά τους και αποφάσισαν να τον στηρίξουν σχηματίζοντας τις ΕΚΣ (Επιτροπή Κοινωνικής Συμπαράστασης, ας το πούμε σύλλογο γονέων).

Όλοι μαζί, είναι αυτοί που θα οργανώσουν κληρώσεις, θα δώσουν προσφορές, θα ετοιμάσουν τις πίτες, θα κάνουν μπαζάρ, θα σκουπίσουν, θα μαζέψουν και θα ετοιμάσουν.

Συγκινητική βρίσκω την ιστορία που άκουσα για έναν ομογενή που γύρισε στην Θεσσαλονίκη και προσπαθούσε να βοηθήσει οικονομικά το σύστημα που είχε πάει μικρός.
Να ξέρετε ότι ο προσκοπισμός χρειάζεται τη βοήθεια σας και αν σας πλησιάσει κανένα προσκοπάκι με λαχνούς πάρτε έναν, βοηθάτε έναν πολύ παλιό καλοπροαίρετο θεσμό να συνεχίζει και φυσικά κάνετε το προσκοπάκι χαρούμενο.

◈ Πώς διαλέγεις προσκοπικό σύστημα

Επειδή ο προσκοπισμός είπαμε είναι οι άνθρωποι, το σύστημα που σου ταιριάζει το διαλέγεις κατ’αρχήν από τους ανθρώπους.
Όταν ψάχνεις, κοίτα …

1. Να βρίσκεται κοντά σου
2. Αν σου αρέσει ο χώρος. Σε ένα πάρκο ή άλσος είναι καλύτερα.
3. Αν έχει χαρούμενα παιδάκια. Πέρνα μια φορά και δες πώς κινούνται.
4. Αν σου εμπνέουν εμπιστοσύνη τα πρόσωπα. Τόσο οι μεγαλύτεροι πρόσκοποι όσο και οι ενεργοί γονείς.

Για να τα εξετάσεις όλα αυτά, μπορείς να συμμετέχεις σε ανοιχτή δράση που κατά καιρούς οργανώνεται από τα συστήματα.
Με μια τέτοια αφορμή, βρέθηκα φέτος στο μεγάλο κατασκηνωτικό κέντρο Περδικόβρυση στον Παρνασσό.

◈ Κατασκήνωση προσκόπων

Οι πρόσκοποι πάνε μικρές εκδρομές το χειμώνα και μια μεγάλη το καλοκαίρι.
Το σύστημα μας, κάλεσε φέτος τους γονείς να περάσουν ένα διήμερο στο κλείσιμο της καλοκαιρινής προσκοπικής κατασκήνωσης για να ζήσουν από κοντά τον προσκοπισμό και το πώς τον βιώνουν τα παιδιά τους.
Βρεθήκαμε λοιπόν στο μεγάλο κατασκηνωτικό κέντρο Περδικόβρυση, κοντά στην Αμφίκλεια.

Τα λυκόπουλα (δημοτικό – κίτρινα πουκάμισα) περιμένανε πώς και πώς τους γονείς τους.
Οι πρόσκοποι (γυμνάσιο – πράσινα πουκάμισα) κάνανε ότι δεν μας ξέρανε και προτιμούσαν να μην είχαμε εισβάλει στο χώρο τους.
Οι ανιχνευτές (λύκειο – κόκκινα πουκάμισα) ήταν πολύ άνετοι.
Οι βαθμοφόροι (ενήλικοι – μπλε πουκάμισα) δίναν τον ρυθμό.

Στήσαμε τις σκηνές μας στο βουνό και η δική μας πήρε μια ελαφριά κλίση.
Το πρώτο βράδυ προέβαλα αντίσταση και επέστρεφα συνεχώς στη θέση μου.
Το δεύτερο βράδυ που αφέθηκα έκανα έναν πολύ ωραίο ύπνο.
Δυστυχώς τρίτο δεν είχε.
Μέσα από τη σκηνή, αφήνοντας μόνο τη σίτα, με πήρε ο ύπνος κοιτώντας τα άπειρα αστέρια.

Τα πρωινά, τεντωνόσουν, χασμουριόσουν και συναντούσες  άλλους αγουροξυπνημένους να πείτε πώς κοιμηθήκατε (δεν είχαν κοιμηθεί όλοι το ίδιο καλά, να τα λέμε και αυτά).

Μέσα στον καραβίσιο καφέ, με το πλαστικό ποτηράκι αλλά …με χάρτινο καλαμάκι, μπορεί να έβρισκε στόχο και κανένα γλειμμένο κουκούτσι από τα σκιουράκια που σκαρφάλωναν στην κορομηλιά έξω από το καταφύγιο. Σκαρφάλωναν στα δέντρα, μασουλούσαν τα κορόμηλα, έφτυναν προς τα κάτω και όπου πέσει. Αναρωτιέμαι πώς δεν βρήκαν κεφάλι.

Μέσα στην ημέρα, παίζαμε οργανωμένα ομαδικά παιχνίδια, μεγάλοι μικροί, σε όλο το περιφραγμένο κομμάτι του βουνού.
Παιχνίδια, τα οποία γονείς και μεγάλοι πρόσκοποι ετοίμαζαν πολύ καιρό πριν.
Εμένα πάντως ένα σηματάκι έπρεπε να μου το είχαν δώσει γιατί ένα τσακ τον ξεπέρασα τον εαυτό μου. Από παιδί τα μεγάλα ομαδικά παιχνίδια μου έφερναν άγχος. Παρόλα αυτά βρέθηκα να περπατάω σε ένα σχοινί στα δέντρα (για το καλό της ομάδας και για να μην εκτεθώ στην κόρη μου).

Κάποια στιγμή, είχα κάτσει σε μια άκρη και χάζευα όλη αυτή την ενέργεια γύρω μου και την όρεξη με την οποία ο καθένας το έκανε λίγο για το παιδί του και περισσότερο για το παιδί μέσα του και χαμογέλασα.
Μπορεί να εξακολουθεί να μη μου δίνει χαρά το να κυνηγάω να σκάσω μπαλονάκια άλλων, άσε που ντρέπομαι γιατί στα παιχνίδια μνήμης μοιάζω με χρυσόψαρο πλέον, αλλά ένιωσα όμορφα με αυτή την μεγάλη οικογένεια.

Πάντως είχε πλάκα να φωνάζεις δυνατά προσκοπικές αυτοσχέδιες κραυγές.
Της δικής μου ομάδας με το όνομα Νυφίτσες ήταν:
Είμαστε νυφίτσες, κουνάμε τις ουρίτσες.
Πάντα τους νικάμε ποτέ δεν σταματάμε.
Ίτσες ίτσες ίτσες πονηρές νυφίτσες.

Τώρα που το σκέφτομαι νομίζω ότι όλοι οι γονείς σε κάτι ξεπέρασαν τον εαυτό τους εκείνο το 3ήμερο.

(και αυτούς που δεν τους πάει το camping αλλά το αντιμετώπισαν με χάρη και σε αυτούς που έπρεπε να υπερασπίζονται τον οδηγισμό)

Το φαγητό, φτιαχνόταν σε τεράστιες ποσότητες και σε τεράστιες κατσαρόλες.
Και πάντα όπως και στο κάμπινγκ όταν είσαι κοντά στη φύση, το φαγητό είναι διαφορετικό, καλύτερο.
Ίσως είναι πιο ωραίο γιατί είστε πολλοί κουρασμένοι μαζί και τρώτε σε πάγκους.

Το μεσημέρι έψαχνες καμιά σκιά να αράξεις.
Μια τέτοια ώρα είχα κάτσει και άκουγα τους υπευθύνους, που βρήκαν ησυχία για λίγο, να οργανώνουν και να τακτοποιούν τα οικονομικά. Το τηλέφωνο του αρχηγού χτυπούσε συνέχεια για όποιο θέμα είχε προκύψει, τεράστιες ποσότητες φαγητού έπρεπε να διευθετηθούν και τότε συνειδητοποίησα πόσο μεγάλο και περίπλοκο ήταν όλο αυτό στο οποίο ήμουν μέρος του. Ήταν όμως όλοι τους χαμογελαστοί και πάντα όταν προσφερόμουν να κάνω κάτι κάποιος το είχε ήδη σκεφτεί πριν από εμένα. Μια φορά μόνο βρήκα άδεια την κουζίνα, άπλυτες τις κατσαρόλες είπα και εγώ ότι κάτι έκανα.

Και εκεί που ξανακάθισα, αναρωτιόμουν πώς γίνεται να είναι ξαμολημένα τα παιδιά στο βουνό, να μην ξέρω που βρίσκονται αλλά να μην νιώθω φόβο.
Δεν ξέρω μαγικό!
Ίσως ήταν η φύση σε συνδυασμό με το μοίρασμα και το δόσιμο.
Ίσως η ανάγκη να αισθάνομαι ότι όλα μπορούν να πάνε και καλά, έτσι από μόνα τους και αυτά θα βρίσκουν το δρόμο τους.

Το βράδυ πίναμε, τρώγαμε, παίζαμε και βγάζαμε προσκοπικά ονόματα μεταξύ μας. Λέγαμε δηλαδή αν ήμασταν πρόσκοποι ποιο ζώο θα μας πήγαινε να μας φωνάζανε.
Παγώνι είπαν για εμένα… μάλλον θα άκουσαν πώς τραγουδάω στα προσκοπικά τραγούδια 🙂

Η ονοματοδοσία να διευκρινίσω ότι είναι μια σοβαρή διαδικασία για τους προσκόπους και συμβαίνει όταν κλείσουν τα 18. Κάθε ενήλικας πρόσκοπος παίρνει ένα όνομα το οποίο ταιριάζει με το χαρακτήρα και την ιδιοσυγκρασία του. Και μπορεί εσένα ας πούμε το ασβός να μην σου γεμίζει το μάτι αλλά ο ασβός έχει ως χαρακτηριστικό ότι είναι πολύ καθαρός και προσέχει το σπίτι του.
Το ήξερες? Εγώ όχι. Μπορείς να δεις διαθέσιμα ονόματα εδώ

Το βράδυ στην τελετή της πυράς, την αποχαιρετιστήρια βραδινή γιορτή, η οποία θα ήταν ακόμη πιο μαγική αν είχε κανονική πυρά αλλά για ευνόητους λόγους απαγορεύεται πια, έκλεισε γλυκά και συγκινητικά τραγουδώντας:
Μεσ’ τη ζωή σου κάποια στιγμή,
είπες τα λόγια με σκέψη αγνή,
είπες τα λόγια που είπα και εγώ
αυτό με κάνει μαζί σου αδελφό.

Και την επόμενη μέρα, αφού είχαμε ξεστήσει όλες τις προσκοπικές κατασκευές από το βουνό και είχαμε φορτώσει τα πάντα σε ένα φορτηγό, πιαστήκαμε χέρι χέρι σε έναν μεγάλο κύκλο τραγουδώντας

Όχι δεν χωριζόμαστε
για πάντοτε παιδιά
μα θα ξαναβλεπόμαστε
αδέλφια μου συχνά

Κανείς δεν μπορεί να συγκρατήσει τα δάκρυα του, ούτε εγώ που δεν είμαι πρόσκοπος
Μα ακούστε το …

 

 

Όπως είπα στην αρχή μπορεί και να μην πάει σε όλους
ή να σου έρθει κουτί από εκεί που δεν το περιμένεις.

Αν δεν δοκιμάσεις όμως δεν θα ξέρεις.