Πως τον λένε τον Θεό σου?

Αυτό το Πάσχα του 2020, το ιδιαίτερο, είχα τις αφορμές, το χώρο, ίσως και την ανάγκη να με απασχολήσουν θέματα πίστης και θρησκείας, κάτι που δεν είχα κάνει καμία άλλη Ανάσταση στην ενήλικη μου ζωή.

Δεν είμαι αυτό που λέμε της εκκλησίας, αν και εγγονή παπά.
Δεν είμαι και κατά.
Με τις υπερβολές προς πάσα κατεύθυνση δεν μπορώ μόνο, αν και προσπαθώ να κατανοήσω.
A! και με ενοχλούν και οι βολεμένες αναντιστοιχίες μεταξύ δηλώσεων και πράξεων.
Μου αρέσει να πιστεύω πράγματα που μου βγάζουν νόημα και γενικά μάλλον έχω κάτι τακτοποιημένα, ατακτοποίητο μέσα μου. Πάντως σε κάθε περίπτωση θεωρώ ότι το θέμα της θρησκείας είναι μια πολύ προσωπική υπόθεση για να κρίνει ο ένας τον άλλον. Και η πίστη του καθενός απολύτως σεβαστή.

Με τα κορίτσια φέτος, είδαμε μαζί το Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ. Το ξανάδα σαν να μην το έβλεπα κάποτε κάθε χρόνο, κάθε Μεγάλη Εβδομάδα και εκείνες το παρακολούθησαν με ενδιαφέρον και απορίες.

Να τις λύσω όλες δεν μπορούσα. Όμως ένοιωσα πρώτη φορά ευθύνη απέναντι τους, να τους εξηγήσω πως βλέπω, νοιώθω και αντιλαμβάνομαι κάποια πράγματα.

Βλέποντας τη σειρά, αναλογιζόμουν ότι αν ξέρεις τούτη την ιστορία καλά, ξέρεις την ιστορία όλης της ανθρώπινης φύσης και είναι να απορείς πόσο δεν αλλάζει. Πάντα με προβλημάτιζε τι είναι αυτό που μετατρέπει την πίστη σε ακραίες ενέργειες, προσκολλήσεις, αγκυλώσεις, φανατισμούς. Πως μπορούν να έχουν γίνει τόσοι πόλεμοι στο όνομα μιας θρησκείας?

Θυμήθηκα λοιπόν ένα βιβλίο που είχα πάρει πριν από 2-3 χρόνια και το είχα βρει ενδιαφέρον.
Το βιβλίο Πως τον λένε τον Θεό σου, απορίες των παιδιών για πέντε θρησκείες, με εξαιρετική φωτογράφηση, από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Το είχα διαλέξει για τις μικρές αλλά είναι από εκείνα τα βιβλία που αγοράζω καμιά φορά επειδή θα ήθελα να  το είχα βρει όταν ήμουν εγώ παιδί. Τα κορίτσια, που δεν μοιράζονται πάντα τον ενθουσιασμό μου για τα βιβλία γνώσεων, το είχαν παραγκωνίσει, όμως είναι καλό που βρίσκεται στο σπίτι, γιατί εξηγεί με απλό τρόπο τις βασικές αρχές 5 μεγάλων θρησκειών.

Φαντάζομαι ότι δεν θεωρούν όλοι απαραίτητο να ξέρουν και για τις άλλες θρησκείες. Όπως επίσης ξέρω ότι πολλοί δεν βρίσκουν αναγκαίο να ξέρουν τα παιδιά τους για τη δική μας.
Εγώ θεωρώ σημαντικό να γνωρίζουμε και για τη δική μας και για τις άλλες, τουλάχιστον τα βασικά.

Γιατί η γνώση είναι δύναμη. Γιατί για να δεχθείς ή να απορρίψεις κάτι πρέπει να το γνωρίζεις.
Ανοιχτός και ελεύθερος είσαι, όταν ξέρεις και επιλέγεις το δρόμο σου.
Σίγουρα τα παιδιά, στην πορεία της ζωής τους, θα ακούσουν ένα σωρό ανεξέλεγκτα, αφιλτράριστα πράγματα πάνω στο θέμα οπότε καλό είναι να έχουν μια βάση που θα τους δώσει μια κριτική σκέψη. Και η κριτική σκέψη έρχεται με τη σφαιρική γνώση.

Τεράστια εντύπωση μου είχε κάνει τότε που παιδιά μεγαλωμένα σε δυτικές χώρες, τα παρατούσαν όλα και φεύγανε με τους τζιχαντιστές. Και απορούσα… Μα πως? έχουν μεγαλώσει σε πολύ πιο ανοιχτό περιβάλλον. Τι είναι αυτό που μπορεί να κάνει ένα παιδί από την άνεση και την πρόοδο να τρέχει στο θάνατο και το μίσος?
Τυχαία τότε έπεσα πάνω σε ένα άρθρο που έλεγε ότι αυτά τα παιδιά σε μεγάλο ποσοστό προέρχονταν από θρησκευτικά μετριοπαθείς οικογένειες.
Εντυπωσιάστηκα γιατί θα περίμενα ακριβώς το αντίθετο, να είναι από θρησκευτικά προσηλωμένες μουσουλμανικές οικογένειες.

Σκεφτόμουν ότι ίσως μια παράμετρος που τα οδήγησε τελικά, ήταν η μη γνώση του που να στραφούν σε αδύναμες στιγμές.

Πάντα πίστευα ότι η θρησκεία έρχεται να καλύψει την ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει, να πιστεύει, να έχει ελπίδα.
Όλοι αυτό θέλουμε, απλά δεν το βρίσκουμε όλοι στο ίδιο μέρος. Και ανεξάρτητα που μπορεί να το βρίσκω εγώ κανείς δεν ξέρει που θα το βρουν τα δικά μου τα παιδιά. Και όταν θα ψάχνουν ή όταν περνάνε τη φάση που απλά σε απορρίπτουν, αν δεν έχουν ιδέα, μπορεί να βρεθεί ο οποιοσδήποτε στο δρόμο τους από τη δική μας θρησκεία ή από άλλη θρησκεία ή από οποιαδήποτε δομή όχι απαραίτητα θρησκευτική, σε ρόλο σωτήρα, ‘μάννα εξ ουρανού’. Και να θεωρήσουν ότι τους άνοιξαν τα ματιά, ότι βρήκαν το φως τους και τη μοναδική τους αλήθεια, με πρακτικές οι οποίες αποδεδειγμένα στο παρελθόν, έχουν παρασύρει μαζικά. Ιστορίες τέτοιες πολλές και όχι καλές. Πάντα κάποιοι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς στο να κολλήσουν με κάτι και κάποιοι άλλοι πιο πρόθυμοι να τους παρασύρουν.

Γι’ αυτό θεωρώ ότι χρειάζεται να έχεις μια ιδέα για τη δική σου θρησκεία αλλά να έχεις αποδαιμονοποιήσει και τις άλλες. Ακόμη και καμία να μην έχεις, ισχύουν τα ίδια περί γνώσης γιατί δεν μπορείς να αγνοήσεις το γεγονός ότι κάτι προσελκύει διαχρονικά τους ανθρώπους.

Το βιβλίο Πως τον λένε τον Θεό σου έχει ως κεντρική ιδέα ότι οι θρησκείες στη βάση τους μοιάζουν. Όλες μιλάνε για αγάπη, ειρήνη και τρόπο ζωής. Είμαστε εμείς, οι άνθρωποι που τις ντύνουμε με ακρότητες. Οι Ιεροί πόλεμοι και ο αγώνας επικράτησης της ‘απόλυτα σωστής θρησκείας’ δεν έχουν σχέση με τις αρχές τους. Κάποιες θρησκείες είναι πιο κοντά μεταξύ τους γιατί έχουν κοινές ρίζες, έστω και αν δεν τους φαίνεται. Γίνονται μάλιστα κάποιες προσπάθειες για κοινούς τόπους λατρείας, κάτι το οποίο δεν έχω ιδέα πως έχει προχωρήσει. Εξηγεί επίσης, πώς κάποιες συνήθειες που μπορεί σήμερα να φαίνονται αναχρονιστικές, βασίστηκαν σε τρόπους ζωής του παρελθόντος. Δεν ξέρω σε βάθος αυτά τα θέματα για να κρίνω λεπτές έννοιες θρησκειών όμως η γενική ιδέα του ταίριαξε στις δικές μου σκέψεις.

Μπορεί ακόμη να μην μπορώ να εξηγήσω ακριβώς πολλές από τις απορίες των παιδιών αλλά αυτό που θέλω να τους πω είναι ότι ο Θεός δεν μπορεί να χωρίζει τους ανθρώπους με θρησκείες, ούτε με βαθμούς πίστης παρά μόνο με καλοσύνη.

Και θα ήθελα να τους μάθω αυτό που λέει η Μάρα Μεϊμαρίδη στο βιβλίο Οι μάγισσες της Σμύρνης:
“Όλοι οι άνθρωποι ίδιοι είναι.
Αν τους πεις αστεία θα γελάσουν, αν τους φοβίσεις θα φοβηθούν, αν τους χτυπήσεις θα πονέσουν.
Το σώμα και η ψυχή είναι ίδια σε όποιον Θεό κι αν πιστεύουν σε όποιο σημείο της γης και αν κατοικούν ότι χρώμα και αν έχουν.”